معلم پژوهنده کیست ؟

 

مقدمه

معلم پژوهنده به هر معلم یا دست‌اندرکار آموزش و پرورش گفته می‌شود که به نحوی با مسائل آموزش و پرورش سروکار دارد و علاقه‌مند است برای بهسازی و اصلاح وضعیت نامطلوب به اقدام‌های علمی (اقدام پژوهی) دست بزند تا نتیجه آن منجر به تغییر و اصلاح وضعیت گردد.   

اهداف
ارج نهادن به تجربه‌های پژوهش و نوآوری‌‌های معلمان در کلاس و مدرسه و ایجاد انگیزه برای رشد و بالندگی
تقویت خودباوری در معلمان و کمک به رشد و شکوفائی استعدادهای بالقوه آنان در حل مسایل آموزش و پرورش و فراهم ساختن زمینه‌های بهسازی و اثربخشی در فرایند آموزش و پرورش
توسعه فرهنگ پژوهش در میان معلمان و مشارکت آنان در انجام پژوهش
فراهم ساختن زمینه‌ ارتقای دانش‌ پژوهان معلمان
مستندسازی تجربه‌های مفید معلمان برای استفاده کلیه دست‌اندرکاران آموزش و پرورش
کوتاه نمودن فاصله نظر و عمل و کمک در جهت کاربست یافت‌های پژوهش
مبنا و فلسفه معلم پژوهنده (کوتاه نمودن فاصله نظر و عمل ـ مشارکت معلمان در پژوهش). طرفداران بحث معلم پژوهنده بر این باورند که پژوهش‌های مرسوم و دانشگاهی در اغلب موارد چندان سودمند نبوده و نتایج آنها در عمل مشکلات یاددهی و یادگیری را به نحو مطلوب حل ننموده است و زبان پژوهش‌های مرسوم به گونه‌ای نیست که معلمان با مطالعه گزارش‌های تحقیق در صورت دسترسی داشتن بتوانند در بهسازی روش‌های آموزش از آنها استفاده کنند.
به منظور دسترسی به اهداف مذکور برنامه معلم پژوهنده از سال 75 با برنامه‌ریزی، سیاستگذاری نظارت و هماهنگی پژوهشکده تعلیم وتربیت و با مشارکت فعال شورای تحقیقات استانها در سراسر کشور به اجرا درآمده است.
بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد که این برنامه از لحاظ کمی و کیفی سیر صعودی داشته است هرچند که به هدف‌های مورد نظر کاملا دست نیافته است. بدین صورت که آمار بیانگر آن است که از آغاز این ‌برنامه تاکنون به ترتیبت 914، 980، 2752؟ 3600، 5200؟ 7450، 1012 و 24800 و جمعا بیش از 30000 نفر در طول هفت سال فعالیت این برنامه گزارش‌های پژوهش‌ اقدام‌پژوهی تهیه نموده و برای ارزشیابی به پژوهشکده با شورای تحقیقات استانها ارسال داشته‌اند. بطوری‌که می‌توان گفت در مقایسه با پژوهش‌های مرسوم و دانشگاهی از اقبال و پذیرش خوبی از سوی معلمان و مدیران و کارشناسان آموزش و پرورش برخوردار بوده است.  
زمینه‌ها و محورهای موضوعی گزارش معلمان در مورد مسائلی که در کلاس درس با مدرسه با آن مواجه بوده‌اند می‌باشد که عبارتند از چگونگی تدریس یک مفهوم علمی با موضوع درسی، تولید روش حل مسایل رفتاری دانش‌آموزان در موارد خاص، شیوه‌های اداره کلاس مرتبط با تعلیم وتربیت بوده است.
در حدود 65 درصد از شرکت‌کنندگان را فرهنگیان زن و 35 درصد بقیه را فرهنگیان مرد تشکیل می‌دهند. فراوانی شرکت‌‌کنندگان در مقطع ابتدایی از دوره‌های راهنمایی و متوسطه بیشتر بوده است.
ارزشیابی از گزارش‌های اقدام‌پژو.هی به جزء سال اول که به صورت متمرکز در پژوهشکده تعلیم و تربیت انجام گرفت در دوره‌های بعد به صورت نیمه متمرکز اجرا گردیده است بدین صورت که ابتدا گزارش‌ها توسط کمیسیون تخصصی و دیگر صاحبنظران در شورای تحقیقات استانها بررسی و گزارش‌هایی که طبق فرم‌ ارزشیابی اقدام پژوهی برتر شناخته شوند به پژوهشکده ارسال می‌گردد طبق شیوه‌نامه هفتمین برنامه معلمان پژوهنده مقرر گردید که در حدود 3 درصد از طرح‌های برتر استان به پژوهشکده ارسال گردد. گزارش ارسال شده از استانهای کشور دوبار و با در صورت لزوم سه بار طبق فرم‌ارزشیابی اقدام‌پژوهی مورد ارزشیابی قرار می‌گیرند. بدین‌منظور که گزارش‌های برجسته استانی و کشوری نیز مشخص گردند. اسامی برگزیدگان طبق زمانبندی تا هفته پژوهش اعلام می‌گردد تا بتوانند در برنامه‌های پیش‌بینی شده شرکت فعال داشته باشند، همچنین افراد فوق در هفته پژوهش از سوی مدیران کل و شورای تحقیقات استانها مورد تقدیر قرار می‌گیرند. 
لازم به ذکر است که در طول هفت‌سال برگزاری برنامه معلم پژوهنده تلاش مسئولان و دست‌اندرکاران براین بوده است که ضرورت و اهمیت فلسفه و روش اقدام‌پژوهی را به آگاهی معلمان و دیگر کارکنان آموزش و پرورش کشور برسانند و اقداماتی از قبیل انتشار انتشار فراخوان، تدوین و انتشار جزوه‌های علمی و نشر خبرنامه ویژه معلمان پژوهنده، هماهنگی و همکاری در برگزاری همایش‌های گوناگون در استان‌هایی سراسر کشور، تألیف کتاب ویژه اقدام پژوهی، برگزاری کلاس‌های آموزش ضمن خدمت برای معلمان علاقه‌مند و فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی انجام گرفته است که در استقبال گسترده فرهنگیان مؤثر بوده است.نقل از http://rie.ir